موزه مردم شناسی کندلوس

موزه کندلوس 

موزه‌ای است در استان مازندران روستای کندلوس، از توابع شهرستان نوشهر . تاریخ ساخت این موزه بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ است که به همت دکتر علی اصغر جهانگیری ایجاد شد اشیای این موزه مربوط به دوران پیش از میلاد مسیح و قبل از اسلام و همچنین دوران اسلامی می‌شود. در آبان ۱۳۸۹ عملیات آسفالت جادهٔ خاکی منتهی به این روستا و موزه پایان یافت.

آثار

این موزه دارای آثار منحصر به فردی از تاریخ و هنر باستانی تا معاصر در حوزهٔ زمین‌شناسی، خوشنویسی، نقاشی و غیره است. این موزه دارای ابزارهای باستانی و لوازم معمولی زندگی در دوران تاریخی و معاصر نیز در کنار آثار مردمشناسی و کتاب‌های خطی بوده و بخشی نیز مربوط به ابزارهای موسیقی دارد.

 موزه کندلوس رویای کودکی روستایی است که یکباره دست از بازیهای کودکانه بر می دارد و آواره دشت و کوه و صحرا میشود تا در روستاهای کجور مازندران خانه به خانه به دنبال اشیاء فرهنگی و تاریخی آن دیار باشد.او با معاوضه قند وچای و سیگار،قباله ها،اسناد،سکه،سفال جمع اوری کرده و آنها را از دید خانواده پنهان میداشت.

او که امروز دکتر علی اصغر جهانگیری استاد دانشگاه و بنیانگذار مجموعه های گوناگون نظیر شرکت هگزان ،کندلوس ،موسسه فرهنگی جهانگیری و تعداد دیگری از مجموعه ها میباشد در رشته حفاری چاه نفت از امریکا دارای درجه مهندسی و از دانشگاه وین (اطریش) دارای درجه فوق لیسانس پلیمر از پلی تکنیک تهران فوق لیسانس نساجی و از دانشگاه لندن دارای درجه دکترای جامعه شناسی است.

دکتر جهانگیری که امروز کارآفرین نمونه کشور به شمار می آید و تجارب گوناگون خود را در اختیار جوانان کشور قرار میدهددر روستای زادگاه خود علاوه بر اجرای طرحهای متعدد عمرانی و تولیدی مبادرت به احداث موزه کندلوس نمود و همه ان اشیاء جمع آوری شده را که تا امروز هم جمع آوری آن ادامه دارد در آن جای داده تا منطقه کجور مازندران را از محرومیت ،فراموشی و فقر رهایی بخشد.

این موزه در سال ۹۸ بالغ بر ۲۰۰۰۰۰گردشگر ایرانی و خارجی را میزبانی کرده است و همچنین موجب شهرت و معروف شدن کندلوس در سطح کشور و در سطح بین المللی گردیده است.

موزه مردم شناسی کندلوس اطلاعات بسیار جالب و مفیدی درباره تاریخ کهن و تمدن پر رمز و راز این دیار، در اختیار شما قرار میده. این موزه حاصل تلاش کم نظیرآقای دکتر علی اصغر جهانگیری یکی از اهالی همین روستاست که دوران کودکی خود را در کندلوس که زمانی جزء منطق محروم مازندران بشمار می رفت، سپری کرده و با پشت سر گذاشتن سختیها و اتمام تحصیلات مقطع دکترا در آمریکا به روستای کودکی خود بازگشت و برای آبادانی آن تلاش کرد. (بیایید قدر این نوابغ را، تا زمانی که در بین ما هستند بدانیم و مقام والایشان را ارج نهیم، نه زمانیکه می میرند).

در حاشیه مجموعه گردشگری و فرهنگی کندلوس، موزه ای بنا شده که برای ورود به آن باید پله های سنگفرش شده را طی کرد و در بلندای روستای زیبای کندلوس، درب بزرگ چوبی موزه همواره در تمام روزهای سال به روی  فرهنگدوستان باز است.

این موزه به گفته علی اصغر جهانگیری بنیانگذار نخستین موزه روستایی کشور ره آورد سالها همصحبتی وهمدلی با مردم مهربان دیار کجور مازندران است، وی می گوید: خود زاده و پرورده دشت و کوهساران آن دیارم و هرچه دارم از مردم این دیار دارم.

ساخت فرهنگسرای کندلوس در سال ۶۰ آغاز شد و در سال ۶۶ به پایان رسید و نمایش دهنده اسناد و مدارک در متن و فرهنگ این روستای باصفای کوهستانی است. موزه تاریخی و فرهنگی کندلوس در ساختمانی با معماری سنتی و بومی بنا شده که از بخش های مختلفی تشکیل شده و و اشیاء قدیمی و تاریخی در غرفه هایی در زیرزمین و همکف موزه به معرض نمایش گذاشته شده است. 

 در بخشی از این موزه، سکه های تاریخی و قدیمی به چشم می آید که بر روی تکه کاغذی نوشته شده، این اشیاء در ۲۵ مردادماه سال ۷۱ سرقت شده اما چند ماه بعد با تلاش نیروی انتظامی دوباره کشف شد و به موزه بازگردانده شده است.

نمونه خط ثلث، ابطال سحر، قباله های ازدواج، نقاشی های مربوط به قرن ۱۱ در دهلی نو، نمونه های از سکه های نقره ای، جدول تقویم نجوم متعلق به سال ۱۲۸۳، شجره نامه های ایل قاجار و نسخه ای عقد نامه شاه و فرح در غرفه های موزه تاریخی کندلوس به معرض نمایش گذاشته شده است و اشیاء هر غرفه از طریق پخش صدای ضبط شده به بازدیدکنندگان معرفی می شود.

نمایشگاه اسناد ملی عصر صفوی تاکنون از دیگر بخش های موزه قدیمی روستایی کندلوس است، سفالهای لعابی، پی سوز برای ایجاد شعله ای آتش، جام با نقش قوچ مربوط به ۱۸۰۰ سال قبل، لوازم کیمیاگری، نمونه هایی از خط خوشنویسی، سیاه مشق، قدیمی ترین سند مبایعه نامه واقع در بلوک زانوس مجور به تاریخ ۹۵۵ هجری قمری، سند خرواری کندلوس در سال ۱۰۳۶ هجری توسط شمس الدین کندلوسی، پوست آهو با رنگ نیل لاجوری، قدیمی ترین اسناد خطی نیز در این موزه به چشم می خورد.

در ویترین ۵ این موزه، نمونه هایی از آیات قرآنی نقش بسته شده بر پوست آهو، قلمدان لاکی، فرهنگ عامه گل و مرغ، قلمدان با عکس مهره،  کتاب چاپ سنگی با موضوعات مختلف، اسناد کتاب خطی مربوط به ادوار مختلف، نقاشی هایی با مرکب کار خواجه عبدالله انصاری، سکه های مختلف اشکانی، ایلخانی، ساسانی وجود دارد که برای بازدیدکنندگان شگفت آور است.

ویترین چهارم مجموعه تاریخی کندلوس به حرفه و کارپیشه مردمان روستاهای مازندران می پردازد، حرفه هایی از چاربداری، کدخدایی، هیزم شکنی، گالش، چپق کش و ویترین دیگر عکس های تاریخی ایران و ویترین دوم نیز به چینی آلات هنرمندان ایران در طول تاریخ اختصاص دارد.

 در ویترینی از فرهنگسرای کندلوس انواع چپق های قدیمی که بر اساس شخصیت هر فرد طراحی شده بود، نمایش گذاشته می شود چپق هایی برای عروس و داماد، چپق های سفالی، چینی، استخوانی و فلزی.

در بازدید از غرفه دیگر موزه کندلوس، مصالحه نامه بین میرزا حسن خان، شجره نامه خداندان جهانگیری، انواع قاشق های سنتی و چوبی، کچه های مازندرانی، آسیاب های بادی، سیر تکامل عینک از عصر صفویه تاامروز، انواع زیور آلات، رادیو نفتی، فنوگراف، پارچه ای ابریشمی، لباسهای محلی مانند شلیته، مخمل نقش عباسی، پشمی ازار و لباسهای سنتی بانوان مازندران به نمایش گذاشته شده است.

موزه کندلوس که اولین موزه روستایی در جهان است سوژه های منحصر به فردی را نیز در خود جای داده نظیر سند شهر سمنگان محلی که رستم فردوسی با تهمینه ازدواج میکند،کتاب خارستان سعدی، صدای مظفر الدین شاه و فونو گراف و نظایر آن. 

 

 بنیانگذار موزه مردم شناسی کندلوس در گفتگو با خبرنگار مهر با یادآوری اینکه اشیاء این موزه را از سن هفت سالگی روستا به روستا از طریق معاوضه مایحتاج مردم با این اشیاء جمع آوری کردم گفت: موزه کندلوس ره آورد سالها همدلی و هم صحبتی با مردم است.

دکتر علی اصغر جهانگیری در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص موزه مردم شناسی کندلوس اظهار داشت: موزه کندلوس حاصل عشق یک کودک روستائی است که در سنین هفت سالگی در زمینه فرهنگ و گذشته نیاکان در دل کوهستان از روستائی به روستای دیگر در جستجوی هویت و فرهنگ خود این کار را شروع کرد.

وی افزود: در سال ۱۳۶۰به عنوان یک کارآفرین و بر اساس اینکه خدمتی به مردم زادگاه خود کرده باشم در زمانی که امکاناتی چون جاده، برق، تلفن و …. وجود نداشت موزه مردم شناسی کندلوس در بلندای دامنه البرز برپا شد.

بنیانگذار موزه مردم شناسی کندلوس می گوید: این موزه قدیمی ترین موزه ایران در تنوع اشیاء بی شمار از دوران مختلف تاریخ این سرزمین  است.

جهانگیری در ادامه با اشاره به اینکه موزه کندلوس اولین موزه روستائی جهان بیان داشت: یونسکو به این قصه می بالد که موزه هایی که سرچشمه فرهنگ اقوام مختلف است بایستی در همان منطقه برپا شود نه در شهرهای بزرگ، بطوریکه موزه فرش کاشان باید در راوند کاشان باشد نه در تهران. 

 این پژوهشگر حوزه فرهنگ و هنر اظهار داشت: موزه کندلوس اشیاء بی شماری را از دوران ۱۸۰۰سال قبل از میلاد تا اواخر دوره قاجار را در خود جای داده است بطوریکه که از لابراتوار کیمیاگر هزاره قبل از میلاد تا کتاب خارستان سعدی، سند شهر سمنگان، صدای مظفر الدین شاه و فونو گراف و نظایر آن در این موزه به چشم می خورد.

جهانگیری، با بیان اینکه کودک ۷ساله روستای کجور یکباره دست از بازی‌های کودکانه بر می دارد و آواره دشت و کوه و صحرا می شود تا در روستاهای کجور مازندران خانه به خانه به دنبال اشیاء فرهنگی و تاریخی آن دیار باشد و از طریق معاوضه قند و چای و سیگار،قباله ها،اسناد،سکه،سفال جمع اوری کرده و آنها را از دید خانواده پنهان میداشت که الان قسمتی از آن در موزه مردم شناسی کندلوس وجود دارد و این در حالی است که هنوز با گذشت سالهای زیاد از آن سالها باز هم در شهرهای ایران به جستجوی این اشیا که ریشه در فرهنگ اقوام مختلف دارد مبادرت می ورزم.

  بنیانگذار موزه کندلوس با بیان اینکه اسناد تاریخی که نشانگر زندگی نیاکان ما و دستاوردهای تاریخی آنهاست بخشی از موزه کندلوس است، گفت: کتابهای خطی، نقاشیهای پشت شیشه، اشیاءفلزی، ظروف سفالی، سکه های باستانی و بافته های مردم روستاها بخشی از این مجموعه است.